ویروس کرونا، ترکیبی از دو کلمه که هفته ها و ماه هاست در صفحات جستجوگر اینترنت و در گوگل جزو اولین عبارات جستجوست. بحثی که این روزها خیلی مطرح است؛ واکسن کرونا بزنیم یا نه؟ کدام واکسن بهتر است، آمریکایی، روسی، چینی و …؟ منتظر واکسن ایرانی باشیم؟ آیا واکسن کرونا مؤثر است؟ چه مسائلی در پشت پرده واکسن کرونا مطرح است؟ برای پاسخ به سؤالات فوق ابتدا لازم است بدانیم که ویروس چیست و چگونه تکثیر می یابد.

ویروس یک کلمه با ریشه ای لاتین به معنای زهر و سم و عامل بیماری زاست با این توضیح که این موجود میکروسکوپی یک ارگانیسم زنده نیست. ویروس بخشی از نوکلئیک اسید است که داخل پوششی پروتئینی محصور می باشد که تنها توسط میکروسکوپ الکترونی قابل مشاهده اند. ویروس ها توانایی آلوده نمودن اشکال مختلف حیات از گیاهان و جانوران تا انسانها و حتی باکتری ها را دارند و با استفاده از سلولهای میزبان خود تکثیر می گردند،

بدینگونه که ویروس ها با استفاده از آنزیم رونوشت بردار معکوس خود کپی برداری می شوند و بدینگونه در داخل سلول ها تکثیر یافته و سپس با جریان خون به کل بدن سرایت کرده و در عین حال در سول های دیگر نیز تکثیر یافته و فعالیت اصلی یاخته های میزبان خود را مختل می نمایند.

به دلیل قابلیت تکثیر پذیری ویروس ها حتی در فقدان بسیاری از خصوصیات موجودات زنده است که اخیراً دانشمندان ویروس ها را موجوداتی در مرز حیات و یا خود تکثیر شونده طبقه بندی کرده اند.

فعالیت اسید نوکلئیک یک ویروس با ورود به یک سلول و پوشش برداری توسط آنزیم های آن سلول شروع می گردد. سپس ژن های اسید نوکلئیک ویروس، متابولیسم سلول را کنترل نموده و با استفاده از آن کلیه نیازهای خود برای تکثیر را تأمین می نماید و پس از کپی برداری از ویروس و خروج آن از سلول ممکن است سلول میزبان بدون اینکه دچار تخریب شده باشد به حیات خود ادامه دهد و یا اینکه به کلی متلاشی شود که در این حالت ویروس های بسیار زیادی از سلول میزبان آزاد می گردند

حال نکته اساسی اینست که آنچه بعنوان واکسن یک ویروس نامیده می گردد در واقع نوع ضعیف شده DNA انتقال دهنده ویروس (RNA) است که بعنوان یک پادتن می تواند ارگانیسم زنده را در برابر حمله یک ویروس محافظت نماید و با توجه به متفاوت بودن این RNA ها در میان انسان ها در مناطق مختلف جغرافیایی و در کشورهای مختلف و حتی در میان گروه های اجتماعی مختلف در یک کشور یا منطقه و همچنین بدلیل جهش های مرتب ویروس ها در هنگام تکثیر و کپی برداری و همچنین تغییرات ژنتیکی ویروس ها نظیر تغییرات دو جانبه ژنتیکی و نو ترکیبی و فعالیت متقاطع و افزایشی و تغییرات دو جانبه غیر ژنتیکی و اختلاط ژنوتیپی و یا انترفرانس و … هرگز نمی توان تصور نمود که واکسن ساخته شده با توجه به RNA گروهی از افراد مبتلا شده به نوعی از یک ویروس خاص در یک منطقه جغرافیایی مشخص و در یک کشور بتوانند برای ایجاد ایمنی در گروهی از افراد در کشوری دیگر و یا حتی در همان کشور مؤثر واقع شوند.

در واقع بحث و جدلی که این روزها در مورد تأمین واکسن در کشورهای مختلف درگرفته بیشتر از جنبه سیاسی و اقتصادی حائز اهمیت است و قطعاً در پاسخ به این سؤال که حتی در صورتیکه یک فرد در هر صورت تصمیم به تزریق واکسن کرونا بگیرد، قطعاً احتمال مؤثر بودن واکسنی که از نمونه های انسانی داخل همان کشور تهیه شده باشد بسیار بیشتر از نمونه واکسن هایی است که در کشورهای دیگر تولید شده باشند.

با این وصف به نظر می رسد که در شرایط حال حاضر رعایت فاصله اجتماعی و نکات بهداشتی بمنظور کنترل این بیماری بهترین راه حل می باشد.