علیرضا رییس‌زاده*
آیا مراکز علمی و کاربردی مکان مدرک فروشی و تحقیر جامعه علمی و آموزشی نیست؟  ادامه فعالیت مراکز علمی و کاربردی به شکل کنونی نوعی اهانت به دانش و علم و لگد مال کردن حرمت و جایگاه دانشگاه، دانشجو و اساتید و به قهقرا بردن نام وزارت علوم است. این هم از عجایب روزگار است وزارتی که خود مجوز را برای مراکز تحصیلی و مدرک صادر می‌کند در بخش دیگری از همان وزارت خانه مدرک صادره را قبول ندارد! برای نمونه مدرک فوق دیپلم علمی و کاربردی را برای ادامه تحصیل می‌برید دانشگاه پیام نور (که در ذیل وزارت علوم می‌باشد) اما می‌شنوید این مدرک برای ادامه تحصیل اعتباری ندارد علاوه بر آن در بسیاری از نهاد‌ها و ارگان‌ها هم آن را قبول ندارند که البته حق هم دارند.

موضوع بسیار ساده و پیش پا افتاده و از طرفی حقیقتاً حیرت انگیز است! ریاست واحد علمی کاربردی از طرف همان سازمان و نهاد تاسیس کننده مرکز علمی و کاربردی تعیین می‌شود (برای نمونه هلال احمر) اساتیدی که دعوت می‌شوند همه حق التدریس هستند و هیچ گونه عضو ثابت و هیئت علمی ندارد و همگی از طرف رییس واحد و مجموعه ایشان تعیین می‌شوند و از طرفی بسیاری از دانشجویان از همان اداره و ارگان و یا مرکز ثبت نام می‌کنند! خوب در این مملکت پیش‌بینی نتیجه بسیار ساده و مبرهن است؛ اعمال نفوذ در امور آموزشی، نمره و… اگر متهم به تشویش اذهان عمومی نشویم این در حقیقت نوعی مدرک فروشی و توهین آشکار به کلمه علم و دانش و دانشگاه است، البته این بدان معنا نیست که اساتید محترم و مراکز علمی و کاربردی که پاسخگو هستند و مسولیت پذیر، خوبی کارشان را نادیده بگیریم اما اشکال اساسی از وزارت علوم است که با بی تدبیری تمام همچنان مجوز ادامه این چنینی این  مراکز را صادر می‌کند.

بنده که چند سالی در این مراکز به عنوان مدرس فعالیت دارم و از نزدیک امور را با دقت رصد می‌کنم از مسئولین چنین مراکزی دیده‌ام و شنیده‌ام (بخاطر اینکه خصوصی محسوب می‌شوند و برای جذب تعداد بیشتر دانشجویان) به شکلی از اساتید خواسته شده که معیار‌ها و استاندارد‌های مورد نظر را در دادن نمره و. . . در نظر نگیرند و از طرفی اساتید حق التدریس عملا هیچ گونه ابزاری برای مخالفت ندارند و در بسیاری موارد در صورت مخالفت حذف می‌شوند و هیچ گونه توانایی اعتراض را ندارند (در صورتی که در دانشگاهای دولتی آزاد و پیام نور چنین نیست) . ممکن است مرکز به علت نداشتن دانشجویان کافی تعطیل شود آنها برای جلوگیری از این کار و برای جذب بیشتر دانشجو به ورودی‌های جدید قول مساعدت و همکاری در جهت اخذ مدرک می‌دهند و بسیار بین دانشجویان این بحث در این مراکز مرسوم است که کدام مرکز علمی و کاربردی سهل گیر‌تر است و اساتیدش نمره بیشتر می‌دهد!

گویا وزارت علوم هم هیچ گونه معیاری برای تایید مکان چنین مراکزی ندارد. مثلا در یکی از این مراکز یک مکان بسیار نامناسب و غیر استاندارد که کمتر از ۸۰ متر زیر بنا داشت و هیچ گونه مشخصه‌ای از مرکز آموزشی نداشت را دانشگاه خطاب می‌کردند! انصافاٌ نظارت در مهد کودک‌ها و استاندار‌های لازمه به مراتب بیشتر است تا در مراکز علمی کاربردی! کاش وزارت علوم در حد سازمان بهزیستی توانایی داشت! البته دیگر مراکز علمی و دانشگاهی مثل پیام نور و دانشگاه آزاد هم بی نقص نیستند و مشکلات ساختاری و محتوایی زیادی دارند اما مراکز علمی و کاربردی قطعا یک فاجعه تمام عیار و نوعی ظلم و چه بسا خیانت در حق آموزش عالی این مملکت هستند. در شهری مثل اهواز چه لزومی دارد که ده‌ها مرکز علمی و کاربردی بدون داشتن استاندارد‌های حداقلی مثل قارچ سر برآرند؟ نتیجه و ماحصل آنها در این مدت چه بوده؟

کیست که نداند برخی از این مراکز حتا به وسعت یک مهد کودک نیستندو همین مرکز در اعلامیه و تبلیغات خود را نه واحد علمی و کاربردی که خود را دانشگاه خطاب می‌کند! بله دانشگاهی به وسعت ۴ اتاق… در هر حال وزارت علوم می‌بایست به حال این فاجعه آموزش فکری کند و چاره‌ای بیندیشد. در وهله اول بسیاری از این مراکز را تعطیل کند و یا استاندارد‌های سختی تعیین کند تا دیگر شاهد این گونه خدشه بر نام نحیف و ظریف وزارتی چون علوم نباشیم. انشاالله
*مدرس دانشگاه